Eitt af því sem felst í því að vera trúlaus er aðskilnaður frá öllum helstu merkisathöfnum mannlífs á Íslandi, fyrir utan afmæli. Þessar stóru vörður á lífsleiðinni, nafngift, manndómsvígsla, brúðkaup og dánarkveðja eru rígnegldar við kirkjudyrnar.
Og þó. Síðustu 20 ár hefur borgaraleg ferming náð fótfestu og er það vel, enda eru þáttakendur í fermingunni á þeim aldri sem er hvað viðkvæmastur fyrir að vera ekki eins og aðrir og að veita þeim tækifæri til að finna sér hóp er ómetanlegt.
En eftir standa hinir þrír. Siðmennt veitir upplýsingar um allar fjórar tegundir athafna, en það er fyrst nú sem fréttnæmt verður að haldið er veraldlegt brúðkaup.
Í tengslum við umræðurnar um veraldlegu hjónavígsluna tók ég fyrst og fremst eftir einu, og líklega ekki því sama og aðrir. Það var athafnastjóratitill Jóhanns Björnssonar.
Samkvæmt bloggi Jóhanns kemur í ljós að “hafa nokkrir einstaklingar núþegar tekið námskeið í veraldlegri útfarastjórn”. Þetta er löngu tímabært og mikið fagnaðarefni.
Mikið verk er enn óunnið og langt í land. Hin ótrúlegu viðbrögð Salarins í Kópavogi að neita að halda athöfnina, og skítkast út í Siðmennt á bloggsíðum sýna það.
Hvað svo sem halda má fram um hversu rétt það er að halda veraldlega athöfn í Fríkirkjunni eða ekki, þá er það verulegt umhugsunarefni að það hreinlega vantar staði sem eru jafn fallegir og tignarlegir, hvort sem fyrir brúðkaup eða jarðarför. Það er vel hægt að segja “ef þú vilt ekki kirkjubrúðkaup ferðu bara til sýslumanns”, en þetta er jafn fjarstæðukennt og að halda fram að valið standi milli trúarlegrar útfarar og að vera huslaður í kyrrþey utan kirkjugarðsveggjar. Það er ekki trúin á Guð sem gerir brúðkaup að þeirri hátíðarstund sem það er. Og kveðjustund látins sem er ekki á leiðina í einhverja ‘eilífð’ á síst að vera veigaminni en hin.
Siðmennt má ekki vera ‘trúfélag’ og ég er reyndar alls ekki viss um að ég myndi vilja sjá ‘opinbert’ trúleysisfélag , en eins og staðan er nú, þá er ekki hægt að brjóta múrana á annan hátt. Til dæmis held ég að athafnarstjórar erlendis (celebrants) séu ekki endilega beintengdir einhverjum húmanistafélögum, en meðan viðurkenning á nauðsyn ótrúartengds hlutverks sem slíku er ekki til, verður Siðmennt að ryðja brautina.
Að baki þessu öllu liggur einfaldur sannleikur. Þegar veraldlegar nafngiftir, brúðkaup og jarðarfarir verða orðnar daglegt brauð, og jafn hátíðlegar og fallegar og kirkjuathafnirnar mun nefnilega trúarþörf Íslendinga snarminnka.
Það skyldi þó aldrei vera að einhverjir væru á móti því?
P.s. ég er ekki félagi í Siðmennt, en sem ég skrifaði þennan póst sá ég að ég varð að ganga í félagið. Og gerði það rétt í þessu.